Trong phần này, ta đề cập đến sự tạo thành tế bào giới tính (sex cell = gamete: sperm cell và egg cell). Quá trình này gọi là meiosis.

Người đầu tiên nghiên cứu quá trình này là Theodor Boveri, ông dùng sâu (worm) để nghiên cứu (cuối thập niên 1800).

Lưu ý là mỗi sex cell chỉ lưu một bộ chromosome (còn gọi là haploid), ít hơn một nữa so với somatic cells.

Quá trình meiosis trải qua 2 giai đoạn phân bào

MEIOSIS I: có phần giống với quá trình mitosis. Ngoại trừ các khác biệt

1. Như ta đã biết, mỗi tế bào cơ thể (somatic cells) chứa 2 bộ chromosomes, nghĩa là luôn tồn tại 2 chromosomes giống nhau. Tại giai đoạn ProPhase I, các chromosomes giống nhau được ghép cặp với nhau, gọi là một homolog (chú ý: bây giời mỗi chromosome là một cặp chromatid)

NOTE: chromosome banding là kĩ thuật hiển thị các banding patterns lên chromosome để giúp xác định sự giống nhau giữa các chromosomes.

1. Tại giai đoạn MetaPhase I: Thay vì dóng thành 1 cột thì bây giờ là 2 cột, mỗi hàng là 1 homolog.

1. Tại giai đoạn AnaPhase I: các homolog sẽ tách đôi và đi về 2 cực của tế bào sinh sản.

1. Tai giại đoạn TeloPhase I: mỗi tế bào con sẽ chứa một bộ chromosomes (mỗi chromosome là 2 chromatids)

MEIOSIS II: Chú ý là sau giai đoạn MEIOSIS I, tại mỗi tế bào con, mỗi chromosome vẫn là 1 cặp chromatid được gắn với nhau tại centromere. Tới giai đoạn II này, centromere mới phân tách các sister chromatids (giống như trong mitosis). Nên trong giai đoạn 2 này, InterPhase II và ProPhase II diễn ra rất nhanh, và 2 tế bào con nhanh chóng phân thành 4 tế bào con mới.

Và các tế bào con này sẽ trưởng thành thành sperm cell hoặc egg cell. Và khi 2 tế bào này kết hợp lại thì cho ta tế bào đủ 2 bộ chromosome gọi là zygote.

• Một sinh viên tại Đại học Columbia tên Sutton khi nghiên cứu trên chromosome của con cào cào (grasshopers) cũng nhận thấy sự giống nhau của các chromosomes, và các chromosome giống nhau thì đi theo cặp với nhau trong quá trình meiosis.

Chromosome thường được sắp xếp theo dạng karyotype (kiểu nhân), nghĩa là các chromosomes tương đồng (homologs) được sắp xếp và đánh số theo cặp (từ cặp có kích thước lớn nhất đến nhỏ nhất). Ví dụ: có 23 cặp homologous chromosomes đối với người.

Và trong quá trình meiosis, thì chỉ một nửa, tức là 23 chromosomes, mỗi cái được lấy từ 1 homolog, được lưu giữ trong tế bào giới tính (sex cell). Ví dụ:

PHỤ LỤC:

Karyotype là một dạng hiển thị hình ảnh các chromosome theo cặp tương đồng. Để tạo ra một karyotype, các nhà khoa học chụp ảnh các chromosomes, cắt chúng ra và match chúng lại với nhau dựa vào kích cỡ, banding pattern và vị trí centromere. Karyotype test là bài kiểm tra để xác định, và đánh giá kích thước, hình dáng và số lượng chromosomes bên trong một mẫu các tế bào cơ thể (thường lấy tế bào máu). Nó giúp xác định các tiềm ẩn về sai lệch thành phần, số lượng chromosomes. Kết quả thu được của karotype test được hiểu như sau:

CHÚ Ý: Trong 23 cặp trên chỉ có cặp X-Y chromosomes là không tương đồng với nhau.

THỰC HÀNH:

- (Karotype test online)

- (Karyotype test paper)

CONCLUSION:

Như vậy, ta nhớ mitosis là quá trình phân bào của body cells, còn meiosis là quá trình phân bào của sex cell. Các sex cell chỉ chứa 1 bộ chromosomes, còn body cells chứa 2 bộ chromosomes.

LINK:

1. http://www.biology.arizona.edu/cell_bio/tutorials/meiosis/main.html


2. http://www.webmd.com/baby/karyotype-test


3. http://learn.genetics.utah.edu/units/disorders/karyotype/karyotype.cfm (Thực hành karyotype test trên giấy hoặc dùng phần mềm tương tác)


4. http://www.bookrags.com/research/chromosomal-banding-gen-01/


5. http://www.iscn1995.org/karycorrect/


6. http://www.biology.arizona.edu/human_bio/activities/karyotyping/karyotyping.html


Theo: http://vietnamen.wordpress.com/