Có lẽ chưa bao giờ người dân lại đứng trước những
rủi ro và bất an như bây giờ. Mua xăng thì lo bị xăng rởm và đong
thiếu, đi chợ thì lo về an toàn vệ sinh thực phẩm. Đi xe máy thì lo bị
bùng cháy bất cứ lúc nào!
Cả hệ thống cơ quan công quyền và bảo vệ pháp luật có trách nhiệm bảo vệ an toàn cho người dân nhưng trên thực tế hầu như chưa làm tròn trách nhiệm đó, cho nên chưa ngăn chặn kịp thời và trừng trị đích đáng những kẻ làm ăn gian dối, phi pháp. Vẫn để lọt lưới nhiều hàng lậu, kém chất lượng từ các cửa khẩu biên giới chảy vào
nội địa; rồi đủ các loại hàng “nội hóa” kém chất lượng do các thủ đoạn
làm ăn gian trá, trục lợi mà không được quản lý và ngăn chặn kịp thời,
tạo thành một nếp rất xấu trong sản xuất kinh doanh. Con đường “từ trang trại đến mâm cơm”- chữ của cựu Bộ trưởng Bộ Y tế dùng,
xem ra không ít gập ghềnh mặc dù mỗi chặng được phân công cho ba Bộ
quản lý giám sát. Thế nhưng, mâm cơm của người dân vẫn đang bị đe doạ
bởi những người buôn bán bất chấp đạo đức kinh doanh, bởi cả những yếu
kém trong việc quản lý thị trường. Các nhà quản lý đang kêu gọi mỗi người hãy tự biến mình thành những “người tiêu dùng thông thái”, biết mua gì và không nên
mua gì. Đó là cách tự bảo vệ mình tốt nhất nhưng sau những lời khuyên đó phảng phất một điều đáng buồn là hình như nó thể hiện sự bất lực của các nhà quản lý. Nghe hao hao giống phong trào mỗi người dân hãy trở thành “hiệp sỹ bắt cướp”. Người dân đóng thuế nuôi các cơ quancông quyền và có chức năng quản lý xã hội và bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân, nhưng khi cần đến thì lại bảo người dân phải tự biết bảo vệ. Khi xã hội phát triển, con người văn minh hơn khi biết tự giác trao quyền đại diện cho nhà nước bằng khế ước và con người sẽ lùi lại thời lại “tự quản”lạc hậu hơn nhiều khi phải“tự đi bắt cướp”và vai trò quản lý trật tự xã hội của nhà nước trở nên mờ nhạt và bất lực.
“Người dân phải biết tự bảo vệ mình”- đó là lời khuyên của bà tân Bộ trưởng Ytế trước tình trạng dịch chân tay miệng bùng phát và con số trẻ em chết tăng lên hàng ngày!
Rồi chuyện Hà Nội dựng bục giao thông phân làn tốn hàng chục tỷ đồng khiến cho người tham gia giao thông do chuyển động quán tính bị lao đầu vào và bị thương vong nhưng còn bị mắng nhiếc rằng cái bục to lù lù thế sao lại tự đâm đầu vào, nghe hao hao với câu “ngu thì chết”! Phân làn giao thông dường như ngẫu hứng và tùy tiện, lúc thì ngăn chỗ này, lúc đóng chỗ kia… không biết đâu mà lần! Thôi thì tốt nhất là người tham gia giao thông phải“biết tự bảo vệ!”, tự tìm ra con đường nào “khả dĩ nhất” mà đi tới đích mình cần đến.
Phiên chợ Tết ở nông thôn
Cả xã hội chung tay giải quyết một vấn đề nào đó là điều đáng cổ vũ. Nhiều công việc có tầm quốc gia và quốc sáchcần “huy động cả hệ thống chính trị” nhưng nếu lạm dụng điều này thì quả là đáng lo, bởi rất có thể làmmờ
nhạt vai trò của các cơ quan chức năng, nhất là người đứng đầu các cơ
quan đó không chịu trách nhiệm cụ thể, rõ ràng về những vấn đề gây dư
luận bức xúc hiện nay như chuyện cháy xe máy, ô tô diễn ra liên tục;
đường giao thông ngay trong nội đô cũng đầy những hầm hố mất an toàn;
rồi các loại thực phẩm bẩn, hàng giả hàng kém chất lượng bầy bán cả
trong các siêu thị, v.v.. .
Nhiều vị quan chức không làm tròn phận sự trách nhiệm của mình, lại còn mang theo cái nếp nghĩ và làm: “tạo thuận lợi cho mình, đẩy khó khăn cho dân”. Phải chăng đấy là tư duy của không ít những “đầy tớ hiện đại”.
Câu chuyện thu phí lưu thông xe máy cũng lặp lại kiểu tư duy này mà
thôi. Thử hỏi vì sao cả hệ thống đường bộ không con đường nào bảo đảm
chất lượng, vừa làm xong đã hư hỏng hoặc xuống cấp rất nhanh vì nguồn
vốn đầu tư bị moi ruột để chia nhau. Bây giờ lại bắt nhân dân đóng thêm
phí luu thông để bảo trì đường bộ. Rồi quy hoach và quản lý giao thông
không ra sao gây nên ùn tắc đường lại bắt nhân dân đóng thuế tắc đường. Xưa nay, ngồi đó mà nghĩ ra đủ các hình thức thuế má để đánh vào dân thì chuyện đó thật dễ. Còn chuyện bức bách với người dânnhư
chuyện cháy xe máy, ô tô; xăng rởm; thực phẩm rởm; thuốc rởm…sao không
thấy vị lãnh đạo nào xắn tay áo lo cho dân, chỉ thấy hết chủ trương này
đến biện pháp khác… rốt cuộc là người dân cứ…chờ đấy và lo nơm nớp hằng
ngày! Ai cũng biết ngành GTVT
làm ăn không ra sao để lại bao hậu họa, ấy vậy mà hôm vừa rồi nhân dịp
tổng kết ngành nhiều vị chức sắc của ngày này lại được trao các loại
Huân chương, kể cả Huân chương Độc lập! Cung cách quản lý như vậy sao có
thể gọi là sòng phảng và minh bạch. Quay lại chuyện người tiêu dùng. Ai cũng biết cần có sự khôn ngoan trong việc lựa chọn hàng hoá để bán mua, để ăn uống. Tuy nhiên, không phải ai cũng có khả năng biến mình thành “nhà tiêu dùng thông thái” ngay cả với những người nhiều tiền được gọi là “người tiêu dùng Việt Nam chất lượng cao”. Bởi lẽ, giữa
mê hồn trận của chủng loại, mẫu mã, với mắt thường làm sao có thể phân
biệt được đâu là hàng thật đâu là hàng kém chất lượng… Nhiều khi hàng
giả trông lại bắt mắt và hấp dẫn hơn hàng thật rất nhiều bởi sự thật
thường không biết màu mè che đậy. Ngay cả các cơ quan chuyên môn cũng
rất vất vả để xét nghiệm, kiểm định bằng hệ thông máy móc tinh vi và
những người có chuyên môn sâu
cũng phải mất nhiều thời gian mới có thể kết luận đâu là sữa có chứa
melamin. Mặt khác vài bữa lại có thông tin rau quả này nhiễm độc, sản
phẩm sữa kia chứa chất gây ung thư…trong khi đó cái ăn mặc, đi lại vẫn
là nhu cầu hàng ngày. Túi tiền ít của người dân thường đồng hành với tâm lý ham của rẻ và ít có sự lựa chọn. Đối với dân nghèo thành thị đã vậy, với dân quê càng như vậy. Cả vùng có vài cây xăng, cây nào cũng đong điêu bán thiếu hỏi lựa chọn cái gì. Để lành mạnh hoá thị trường trước hết đòi hỏi có nhà sản xuất có lương tâm và văn hóa kinh doanh; các nhà quản lý có đầy đủ ý thức trách nhiệm cùng với cơ chế quản lý nghiêm minh. Nếu còn tình trạng không kiểm soát được chất lượng hàng hoá tiêu dùng như hiện nay thì đời sống nhân dân còn lắm nỗi bất an.
Trong 2 tháng qua, một sinh viên có nick “duhocsinhmy”
đã lần lượt đưa lên mạng nhiều clip chia sẻ quan điểm của mình về giáo
dục trước và sau khi sang Mỹ. Những clip này đều nhận được quan tâm đặc
biệt của cư dân mạng.
Hình ảnh “duhocsinhmy” trong clip.
Tớ thà dốt toán!
Clip “Du học sinh Mỹ: Học, học nữa, học toán?” được bắt
đầu bằng một lối dẫn chuyện đầy kích động, đại ý nói SV Mỹ rất “dốt”
Duhocsinhmy chứng minh nhận định đó bằng cách đưa ra một quan điểm khá
phổ biến trong nước, học sinh giỏi toán mới là thông minh.
Hệ quả là tất cả phụ huynh đổ xô cho con em đi học thêm
toán, cả sáng trưa chiều tối, từ lớp 1 đến lớp 12. Vì thế mà sinh viên
Việt Nam chỉ cần ôn luyện nửa năm để thi SAT (một kỳ thi chuẩn hóa tuyển
sinh vào ĐH 4 năm ở Mỹ), còn sinh viên Mỹ mất 6 năm chưa chắc đã thi
được ĐH Việt Nam!
Ở Việt Nam, để được là học sinh xuất sắc, bạn phải thật
giỏi toán và văn phải đạt trên 6,5. “Nếu đem tiêu chí này áp dụng cho
người Mỹ thì gần 90% học sinh Mỹ sẽ bị học sinh trung bình”, duhocsinhmy
nói.
Tuy nhiên, sau đó duhocsinhmy đưa ra so sánh: “Sinh
viên Việt Nam hơn sinh viên Mỹ cái gì? Toán! Sinh viên Mỹ hơn sinh viên
Việt Nam cái gì? Tất cả các thứ còn lại”.
Bất ngờ, duhocsinhmy quả quyết: “Tớ thà dốt toán!”. Lý
giải cho sự lựa chọn “thà dốt toán” của mình, duhocsinhmy lý giải cho
việc học của sinh viên Mỹ là thực chất, học đi đôi với hành, học để sáng
tạo, trong khi đó sinh viên Việt Nam cắm đầu vào học chỉ để có điểm,
bằng khen, và sự sĩ diện. Và thực ra học sinh Việt Nam không giỏi toán
mà chỉ là “biết trước toán”.
Trong một clip gần đây nhất, “Du học Mỹ: Cái giá của
một ý tưởng?” duhocsinhmy cũng tiếp tục khen ngợi quan điểm học tập để
sáng tạo của học sinh Mỹ chứ không học nhồi nhét lấy được như học sinh ở
Việt Nam.
Duhocsinhmy cho rằng, để sáng tạo không cần cứ phải học
cao. Chẳng hạn, duhocsinhmy đã từng đạt giải khuyến khích trong một
cuộc thi học sinh giỏi ở Mỹ nhờ có một sáng kiến được ứng dụng từ kiến
thức môn vật lý lớp 7. Duhosinhmy kêu gọi: “Bạn hãy ứng dụng những kiến
thức đơn giản nhất ngay từ hôm nay!”.
Chơi thể thao giỏi sẽ tự tin trong cuộc sống
Trong các clip, duhocsinhmy nhiều lần bày tỏ khát vọng
“muốn làm gì đó cho đời”. Ở clip số 2, duhocsinhmy cho rằng mỗi du học
sinh không chỉ có trách nhiệm với bản thân, gia đình mà với cả đất nước.
“Thực sự mà nói, nếu giờ này tớ còn ở Việt Nam thì tớ vẫn đi chơi điện
tử sau giờ học”, duhocsinhmy nói.
Duhocsinhmy cho biết, từ một người cực ghét chơi thể
thao khi còn ở Việt Nam, sang Mỹ đã tham gia một câu lạc bộ chạy việt
dã. Qua những trải nghiệm của bản thân, duhocsinhmy cho rằng người Mỹ
khỏe hơn người Việt không hẳn do gen mà do ý chí luyện tập thể dục thể
thao đã hình thành trong họ từ khi còn là học sinh cấp 2 (THCS).
Ở một số clip khác, duhocsinhmy nhấn mạnh vai trò của
luyện giao tiếp trong việc học tiếng Anh mà đa số học sinh Việt Nam khi
chuẩn bị du học, thậm chí ngay cả khi sống ở Mỹ, đã xem nhẹ. Duhocsinhmy
phê phán cách học “cày như một con trâu”, “luyện từ, ngữ pháp điên
đảo”, “có nhiều từ mới, từ khó, mẫu câu mới, mẫu câu độc” rồi nghĩ mình
siêu giỏi tiếng Anh, thậm chí giỏi hơn cả người bản xứ!
Trong khi đó, du học sinh phải giao tiếp tốt bằng
tiếng Anh nếu muốn hoà nhập với cuộc sống ở Mỹ, phải hiểu văn hoá Mỹ,
con người Mỹ. “Bạn rụt rè bạn chết. Bạn nói lắp bắp bạn chết. Bạn nói
ngọng bạn chết. Bạn phát âm sai bạn chết. Và tớ đã chết đi sống lại
nhiều lần để hiểu ra điều đó”, duhocsinhmy chia sẻ.